4.1.1 Financieringsinstrumenten
Inleiding
De inzet van financiële beleidsinstrumenten, zoals geborgde leningen en verstrekte leningen, past bij de tijdsgeest waarin de provincie en andere lokale overheden in toenemende mate kiezen voor een faciliterende rol. Dit betekent dat zij realisatie van publieke doelstellingen steeds vaker geheel of gedeeltelijk onderbrengen bij (private) partijen.
Vanuit het beleid wordt als eerste beoordeeld of een financieringsinstrument geschikt is om bij te dragen aan de te realiseren doelen. In de nota Financieringsbeleid zijn de kaders van de financieringsinstrumenten vastgesteld. Provinciale Staten worden in de Zomernota geïnformeerd over de totaalstand van de borg- en garantstellingen en de verstrekte leningen in 2023.
Garantstellingen
Borg- en garantstelling (gebaseerd op artikel 7:850 e.v. van het Burgerlijk wetboek) zijn beiden middelen om wederpartijen een extra vorm van zekerheid te bieden dat een geldvordering voldaan zal worden. Een borgstelling kan pas worden ingeroepen als de schuldenaar niet aan zijn verplichtingen
voldoet. Een garantstelling wordt afgesloten in een overeenkomst en daarin worden de condities opgenomen wanneer de garantstelling door de schuldeiser wordt ingeroepen en de voorwaarden die op de garantstelling van toepassing zijn. Voor een garantstelling wordt gekozen wanneer financiers
niet bereid zijn (volledige) financiering te verstrekken onder voorwaarde passend bij het maatschappelijk gewenste resultaat, zonder een garantstelling.
In de nota Financieringsbeleid is de grens van het garantieplafond bepaald op € 40 miljoen. Provincie Utrecht staat op dit moment nog beneden het garantieplafond. Met het statenvoorstel Meerpartijenovereenkomst Zero Emissie-bussen nieuwe OV-concessies (kenmerk UTSP-2051524397-2541) dat op 28 juni 2023 in Provinciale Staten is vastgesteld, ontstaat afhankelijk van het verloop van de aanbesteding de kans dat dit plafond benaderd wordt en mogelijk overschreden. Wij zullen PS hierover dan informeren en u een besluit tot ophoging van het plafond voorleggen.
Verstrekte leningen
In de nota Financieringen is opgenomen dat PS in de P&C producten geïnformeerd wordt over het verloop van de verstrekte leningen. Een voorwaarde hiervan is dat onder meer de omvang van de verstrekte leningen onder het plafond van € 20 mln. blijft. De verwachting is niet dat het plafond in 2023 overschreden wordt.
4.1.2 Financieringsbehoefte
Elk jaar is, als onderdeel van de begroting, een inschatting gemaakt van de ontwikkeling van de liquide middelen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de geprognosticeerde balans, waarin wordt samengevat hoe de bezittingen en schulden zich gaan ontwikkelen op basis van de cijfers die in de begroting zijn opgenomen. In de tussentijdse rapportages, zoals de Voorjaarsrapportage of Zomernota, wordt geen geprognosticeerde balans opgenomen.
In de Begroting 2023 die najaar 2022 aan Provinciale Staten is opgestuurd, is de meest recente inschatting opgenomen van de ontwikkeling van de liquiditeiten over de jaren 2022 en 2023. Destijds is ingeschat dat er een financieringsbehoefte zou ontstaan van € 5 mln. per ultimo 2022 en dat deze behoefte aan krediet vervolgens zou stijgen naar € 95 mln. eind 2023.
In de Jaarrekening 2022 is echter vastgesteld dat er (rekening houdend met de minimale buffer van 30 mln.) per saldo circa € 56 mln. minder aan liquide middelen is uitgestroomd dan verwacht. Het verschil, dat op hoofdlijnen in de jaarrekening is verklaard, resulteerde in een positief saldo aan liquide middelen van circa € 82 mln. eind 2022 in plaats van de ingeschatte financieringsbehoefte.
Tot en met mei 2023 zien we dat het positieve saldo aan liquide middelen hoger blijft liggen dan geprognosticeerd, al grotendeels verklaard uit de beginstand per 1 januari 2023. De gelden die zijn uitgezet bij de schatkist binnen daarmee binnen een marge van € 65 mln. tot € 80 mln.
Toch verwachten wij dat de daling van het banksaldo liquide middelen zich voortzet. Dit is te verklaren door het aankopen van gronden, volstorten van het aandelenkapitaal bij de OMU en de geplande investeringen in het MIP. Een eventueel besluit van Provinciale Staten later dit jaar om te investeren in Stedin zou de kredietbehoefte in 2024 dan versnellen.
Wekelijks wordt het banksaldo liquide middelen beoordeeld en geïnventariseerd of het aantrekken van financiering op korte termijn nodig blijkt. Er lopen reeds gesprekken en processen met banken om de mogelijke liquiditeitsbehoefte te kunnen opvangen.
Voor 2023 is er een stelpost rentelasten van € 0,6 mln. opgenomen om de geprognosticeerde liquiditeitsbehoefte te kunnen financieren met lening of rekening courantkrediet. Voor de berekening zijn we uitgegaan van 3,5% rente over € 50 miljoen gedurende vier maanden.
Wanneer het werkelijk banksaldo onder € 30 mln. dreigt te komen zal er financiering aangetrokken worden zodat het saldo daarna maximaal € 50 mln. bedraagt en een optimale liquiditeitsbuffer beschikbaar blijft.
Binnenkort ontvangt u van GS een statenvoorstel voor een aangepast treasurystatuut en leggen wij u de treasurystrategie middels en wensen en bedenkingenprocedure bij u voor.